TÜBERKÜLOZ (VEREM) HASTALIĞI

DüNYADA TüBERKüLOZUN DURUMU NEDiR?

bütün kıtalarda, tüm ülkelerde tüberküloz bulunur. zamanımızda hala tek mikrobun yaptığı azami öldüren bulaşıcı hastalıktır. Yılda 9,2 milyon insan bu hastalığa yakalanırken 1,altı milyonu ölmektedir. Dünyadaki bütün sorunların yüzde 2,5\`unu ve önlenebilir ölümlerin yüzde 26\`sını oluşturuyor. Dünya sıhhat örgütü, verem rahatsızlığı için \"Acil durum\" ilan etmiştir. Dünyada verem hastalarının sayısı yıllar arasında artış göstermektedir.

Dünyada tüberküloz maksimum cenup-doğu Asya ve Sahra Güneyi Afrika\`da bulunur. Hindistan, çin ve Endonezya\`da Dünya\`daki hastaların yarısı bulunur. yekün 22 ülkede, dünyadaki tüberküloz hastalarının yüzde 80\`i bulunmakta.

Tüberkülozun kontrolü için çabalarını zayıflatan ülkelerde hastalık artış göstermektedir. AıDS hastalığı da veremi artırmıştır. Eski Sovyetler Birliği ülkelerindeki artış bu iki nedenle olmakta. Sanayileşmiş ülkelerde 1980\`li zamanlarda hastalığın artışı bu iki nedene ve göçlere bağlıdır. Sahra Güneyi Afrika\`da verem hastalığının nüfusa oranı, dünyada en yüksek orandır, bunun esas nedeni HıV/AıDS\`tir.

ülkemiz\`DE TüBERKüLOZUN DURUMU NEDiR?

memleketimiz\`de tüberküloz rahatsızlığı, 20. yüzyılın ilk yarısında çok fazla büyük bir salgın yapmıştı. Bir numaralı ölüm nedeni idi. 1940\`lı yıllarda her yıl bin insandan 2-3\`ü verem nedeni ile ölüyordu. özellikle yirminci yüzyılın üçüncü çeyreğinde yürütülen sık verem savaşı çabaları sonucunda durum değişmiştir. Tüberküloz artık mühim bir ölüm nedeni değildir.

memleketimiz\`de 12-15 milyon bir nüfusun enfekte bulunduğu, yani vücutlarında henüz hastalık oluşturmamış verem mikrobunun bulunduğu hesaplanmaktadır. Bu şahısların yaklaşık yüzde onu yaşamlarının bir döneminde verem hastası olacaklardır.

Verem savaşı dispanserlerinde kayıtlı hasta sayısı 2000 yılında 18.038 iken 2005 yılında 20.535\`dir. Kayıtlı hastalar dışında, resmi ve hususi hekim ve hastanelerde de tedavi edilen bazı hastaların olduğunu biliyoruz. ülkemiz\`de yılda yaklaşık 25 bin tüberküloz hastasının ortaya çıktığını tahmin edebiliriz. Bu hasta sayılarının nüfusa oranı, sanayileşmiş ülkelerde yüzbinde 20 ve altında, Asya ülkelerinde yüzbinde 100\`den, Afrika\`da sahra güneyi ülkelerde ise 300\`den fazladır. ülkemizde ise kayıtlı hastalar yüzbinde 27\`dir.

TüBERKüLOZ NASıL BULAşıR ?

Tüberküloz mikrobunun kaynağı, tedavi görmemiş, aktif akciğer ve gırtlak (larinks) veremi olan hastalardır. nefes vermekle, özellikle de öksürmek, hapşırmak, konuşmak ile mikroplar etraf havaya saçılır. sağlıklı insanlar bu mikropları nefesleriyle alırlar.

Sokakta, dolmuşta, lokantada öksüren birisinden verem mikrobu alma olasılığı çok aşırı düşüktür. Bulaşma için çoğunlukla verem hastası bir şahıs ile belirli zaman birlikte yaşamak gereklidir. azami hastanın aile bireylerine ve yakın çalışma arkadaşlarına bulaşma olur. Tedavi başlandıktan sonra bulaşma hızla sona erer. çatal, kaşık, tabak, bardak, giysi gibi nesnelerle, kan ile, cinsel münasebet ile bulaşma olmamaktadır.

\"TüBERKüLOZ ENFEKSiYONU\" NEDiR?

Tüberküloz mikrobu vücuda girdikten sonra aylarca-yıllarca hastalık yapmadan kalabilir. Bu devirde vücudun oluşturduğu savunma, mikropları hapseder, sessiz şekilde miktar. Buna tüberküloz enfeksiyonu ya da insanın enfekte olması deriz.
şahıs, kendisinin enfekte olduğunu genellikle bilmez. Tüberkülin (PPD) ile ten testi yapılırsa pozitif olur; bu yolla enfekte olduğu anlaşılır. Bu dönemde mikroplar bir anlamda hapsedilmişlerdir.



TüBERKüLOZ rahatsızlığı NEDiR ?

Vücuttaki tüberküloz mikropları aktif bir duruma gelirse hastalık yaparlar. Hastalık ciddidir. Tedavi edilmediği sürece, tuttuğu organda yahut organlarda hasar yapar, bu hasar giderek artar ve öldürücü olabilmektedir.

Tüberküloz rahatsızlığı, en iyi akciğerleri miktar. Hastalığın tuttuğu diğer organlar, akciğer zarları, lenf bezleri, kemikler, böbrekler, beyin zarlarıdır. vücudun hemen tüm organlarında hastalık yapabilir. Hastalanan organlarda ağır bir apse olur, erimeler görülebilir. Organların çalışması bozulur.

Mikropların vücuda girdikten sonra hastalık yapma süresi farklılıklar gösterir. vücut direnci düşükse, hızla hastalık gelişebilir. ve ya yıllar sonra hastalık gelişebilir. Mikrop alıp enfekte olanlardan yüzde onu yaşamlarının herhangi bir döneminde hastalanırlar.

Hastalığın ilerleme katetmesine yol açan vücut direncini kırıcı hastalıklar ve etkenler vardır. AıDS rahatsızlığı bu bakımdan vücut direncini maksimum kıran hastalıktır. Bu nedenle, AıDS ve tüberküloz birbirlerine en büyük desteği sağlayan iki beladır. Hastalığın büyümesine yol açan diğer direnç kırıcılar, şeker hastalığı, böbrek hastalığı, bazı kanserler, ilaç ve alkol bağımlılığı, sigara, madenci rahatsızlığı ve başka bazı ciddi hastalıklardır. Bebeklerde ve yaşlılarda da vücut direnci düştüğünden hastalanma fazla olur



TüBERKüLOZ teşhisi NASıL KONULUR ?

Tüberküloz teşhisi, balgamda verem mikrobunun gösterilmesi ile konulur.
Hastanın yakınmaları ve akciğer film bulguları ile hastalıktan şüphelenilir.
Hastalarda şu yakınmalar olabilmektedir:

    iki haftadan uzun süren öksürük,
    ateş, gece terlemesi,
    göğüs ağrıları,
    iştahsızlık,
    zayıflama (kilo kaybı), çocuklarda kilo alamama da olabilir;
    Halsizlik,
    kan tükürme.

Yakınmalar çoğunlukla hafif başlar ve yavaş ilerler. Bu nedenle, çok sayıda hasta doktora başvurmakta gecikir. birileri da yakınmalarını sigara yada başka bir nedene bağlar. Doktora başvuru gecikince, hastalık akciğerleri yada tutulan başka organları tahrip eder. Yanlış tanı ve yanlış tedaviler de hastalığın büyüme göstermesine sebep olur; tıpkı zamanda çevresine mikrop saçmayı sürdürmesine yol açar. özellikle öksürük ve diğer yakınmaları olan hastaların gecikmeden verem savaşı dispanseri yahut göğüs hastalıkları uzmanına başvurmaları gerekir.

Hastanın yakınmaları ve akciğer film bulguları hastalıktan şüphelenmeyi sağlar. şüphelenilen hastalarda kati tüberküloz teşhisi mikroskopta basilin gösterilmesi ve besiyerinde basilin üretilmesi ile konur. Hastadan alınan balgam yada nadiren başka örnekler bu amaçla laborutavarda incelenir ve tanı kesinleştirilir. Verem savaşı dispanserlerinde teşhis işlemleri, tedavi, ilaçlar ve takip ücretsizdir.

TüBERKüLOZ HASTASıNıN AiLESiNE NE öNERiLMELiDiR?

Tüberküloz hastasının ailesine verem mikrobunu bulaştırma olasılığı çok fazla yüksektir. sebebiyse, tıpkı havayı en uzun zaman paylaştığı bireyler aile bireyleridir. Bu nedenle, tüberküloz teşhisi kesinleşince, bütün aile kişileri ve hasta ile tıpkı havayı paylaşan ofis yahut başka ortamdaki insanlar verem savaşı dispanserinde muayene için çağrılırlar. Buna temaslı muayenesi denilir.

Temaslı muayenesi, eğer hastanın yakınlarında da hastalık varsa erkenden teşhis koymayı sağlar. yurdumuzda hastaların yüzde 8-9\`una temaslı muayenesi ile teşhis konulmaktadır.

Hasta olmayan ve risk taşıyanlara da koruyucu tedavi verilmekte. Koruyucu tedavi şayet düzenli kullanılırsa, mikrobu almış şahısların hastalanmasını yüzde 90\`a varan oranda önler.

Hastanın ailesinin bir tüm biçiminde bu konu ile ilgili seferber olması, tedavinin düzenli ve yeterli zaman sürdürülmesinde mühim bir şeydir.

kelime sayısı: 875